در نیمه سال ۱۹۶۴ «نیروى هوایى ایالات متحده» برنامهاى بهنام «پروژه CX-HLS» را براى ساخت یک هواپیماى ترابرى لجستیکى سنگین آغاز کرد، و با شرکتهاى بوئینگ و داگلاس و لاکهید در مورد ساخت پیکره، و با شرکتهاى جنرال الکتریک و پراتاندوتینى در مورد ساخت موتورهاى توربوفن بسیار قوى، قراردادهاى تحقیقات مقدماتى براى مدت سه ماه منعقد کرد. با گزینش طرح لاکهید بهدلیل قیمت کمتر و امکان حمل بارهاى حجیمتر با روش بارگذارى از طریق دماغه بازشونده، این شرکت مأمور ساخت هواپیماى موردنظر شد. محصول کار لاکهید، بهنام سى.-۵ (گالاکسى)، در ۳۰ ژوئن ۱۹۶۸ براى نخستین بار پرواز کرد.پس از پایان مراحل ساخت اولین فروند، قیمت تمامشده و وزن نهایى سى.-۵ از موارد پیشبینى شده بسیار فراتر رفت؛ درحالىکه از نظر استحکام سازهاى هم ضعیفتر از حد مطلوب بود؛ وضعیت طرح گالاکسى چنان وخیم شد که بهاستهزاء، آن را «مصیبت اقتصادى خندهدار فانتزى» (اختصاراFRED) نامیدند. بنا به آزمایشهاى استاتیکى، سازه بالها فقط ۸۴% بیشترین بار پیشبینى شده را تحمل مىکرد؛ اما بهدلیل ضرورت فورى تعویض هواپیماى سى.-۱۲۴ و سى.-۱۳۳ ساخت داگلاس، سى.-۵ سریعاً براى خدمت آماده شد، و اولین فروند سى.-۵ اى. در ۱۷ دسامبر ۱۹۶۹ تحویل نیروى هوایى شد. بااینحال، ضعفهاى سازهاى و عملکرد پروازى آن فراموش نشد.سى.-۵ در اواخر جنگ ویتنام و در جنگ اعراب و اسرائیل (جنگ یوم کیپور) خدمات زیادى انجام داد؛ اما همه این خدمات، تحتتأثیر سانحه روز چهارم آوریل ۱۹۷۵ در ویتنام قرار گرفت که به کشته شدن ۱۵۵ نفر انجامید؛ براى همه هواپیماهاى غولپیکر دنیا این موضوع عمومیت دارد که فقط با یک سانحه مرگبار، همه خدمات قبلى تحتالشعاع قرار مىگیرد. این سانحه پس از کنده شدن درهاى انتهایى و از دست رفتن کنترل هواپیما رخ داد، و باعث شد که اختصاص بودجه براى رفع ضعفهاى سازهاى، در اولویت قرار گیرد. بهاینترتیب، در اولین اقدام، قراردادى براى تعویض بالها منعقد شد تا عمر آنها از نظر «پدیده خستگى» افزایش یابد. در دهه ۱۹۸۰ همه هواپیماهاى تولیدى مشمول طرح تغییر بال شدند.
تولید اولین مدل گالاکسى، یعنى سى.-۵ اى.، پس از تکمیل تعداد پیشبینى شده در قرارداد، در ۱۹۷۶ متوقف شده بود؛ اما بهدلیل نیازهاى روزافزون نیروى هوایى، در ۱۹۸۲ مجدداً قراردادى با لاکهید منعقد شد که شامل تولید گالاکسى جدید با موتورهاى کمى قویتر، بعضى اصلاحات سازهاى، و تغییرات اویونیکى بود. مدل جدید را سى.-۵ بى. نامیدند.
سى.-۵ مىتواند بارهاى سنگین و حجیمى مثل تانکهاى جنگى، پلهاى متحرک، و هلیکوپترهاى نیمهسنگین و سنگین را حمل کند؛ ضمناً بهدلیل دماغه بازشونده و درِ انتهایى، امکان بارگذارى و باربردارى سنگین را هم دارد. مثلاً سى.-۵ مىتواند دو دستگاه تانک ام.-۱ یا شش فروند هلیکوپتر تهاجمى آپاچى را حمل کند. همچنین، هرچند جابجایى سربازان در طرح اولیه سى.-۵ لحاظ نشده بود، مىتوان ۲۹۰ نفر سرباز را با آن جابجا کرد. گالاکسى (با بالهاى جدید) رکوردهاى جهانى پرواز، مثل بیشترین وزن برخاستن (۹۲۰،۸۳۶ پوند)، را بهدست آورد، و در جنگ خلیج فارس با شرکت در عملیات «توفان صحرا»، ۲۲/۴% از مجموع کل مأموریتهاى انجام شده هواپیماهاى باربرى استراتژیک را انجام داد. |