سی.-۱۳۰

• شهرت: هرکولس
  

• همخانواده:  ال.-۱۰۰
  

• سازنده: لاکهید (ایالات متحده امریکا)

هواپیمای ای.سی.-۱۳۰

پس از گذراندن آزمایش‌هاى پروازى، تحویل انبوه اولین مدل هرکولس، یعنى سى.-۱۳۰ اى.، از نهم دسامبر ۱۹۵۶ آغاز شد، و خط تولیدش چنان فعال بود که تا فوریه ۱۹۵۹، یعنى زمان پایان تولید، ۲۳۱ فروند از آن براى نیروى هوایى ساخته شده بود. به‏‌زودى سى.-۱۳۰ مورد توجه ویژه نظامیان قرار گرفت، و علاوه بر ترابرى نظامى، در مأموریت‌هاى مختلفى مثل گشت‏‌زنى دریایى، پیش‏‌اخطار هوابرد، تجسس و نجات، و حتى بمب‏‌افکن موقتى هم به کار برده شد. به‏‌زودى صادرات هرکولس هم آغاز شد، و این هواپیما به نیروهاى مسلح کشورهاى دیگر هم راه یافت. با اجراى تغییراتى مثل افزایش ظرفیت سوخت درونى، تقویت ارابه‏‌هاى فرود، و نصب موتورهاى قوی‌تر بر روى سى.-۱۳۰ اى.، مدل سى.-۱۳۰ بى. ساخته شد، که در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۸ به پرواز درآمد. ۲۳۰ فروند از این مدل تولید شد که تعدادى از آنها به شش کشور خارجى صادر شدند.

به درخواست «نیروى هوایى ایالات متحده»، لاکهید بررسى مدل زودپرواز سى.-۱۳۰ سى. را آغاز کرد. براى این طرح، از «سیستم کنترل لایه مرزى» استفاده شد که جدایش جریان هوا از پشت بال‌ها را به تأخیر می‌انداخت. تأثیر این سیستم چنان بود که سرعت واماندگى هواپیما به کمتر از مقدار مجاز کاهش یافت؛ نتیجتاً «سیستم کنترل لایه مرزى» براى سکان‌هاى افقى، عمودى، و شهپرها هم پیش‏‌بینى شد. اندکى پس از اولین پرواز طرح جدید، نیروى هوایى به دلیل مشکلات مالى از پیگیرى برنامه منصرف شد؛ با این حال، کاهش سرعت واماندگى هرکولس از ۸۵ به حدود ۵۰ مایل بر ساعت، موفقیت چشمگیرى بود.

هرکولس در جنگ ویتنام به‏‌خوبى قابلیت‌هایش را نشان داد. در ویتنام گاهى هرکولس از باندهاى کوچکى که گنجایش فقط یک هواپیما را داشت، و فقط یک یا دو مایل دورتر از محل استقرار ویت‏‌کنگ‌ها بود، عملیات نشست و برخاست را انجام می‌داد؛ در چنین شرایطى براى اجتناب از برخورد با آتش دشمن، گاهى زاویه فرود چنان تند بود که خلبان حتى قبل از تماس با زمین، رانش ملخ‌هاى هواپیما را معکوس می‌کرد. همه این عملیات در باندهاى نامناسبى انجام می‌شد.

در ۱۹ نوامبر ۱۹۶۴ آخرین مدل اصلى هرکولس، یعنى سى.-۱۳۰ اچ.، به پرواز درآمد. این مدل شبیه مدل ئى. بود؛ ولى موتورهاى قوی‌تر، سیستم‌هاى الکترونیکى پیشرفته‏‌تر، بال اصلاح‏‌شده، و پیش‏‌بینی‌هایى براى افزودن خاصیت ضدخوردگى داشت. سى.-۱۳۰ اچ. تا سال‌ها مدل تولیدى استاندارد هرکولس بود، و تا پایان تولید در ۱۹۹۵، بیش از هزار فروندش به حدود ۴۹ کشور جهان صادر شد. ایران هم با خرید مدلهاى ئى. (۲۸ فروند) و اچ. (۳۲ فروند) از مشریان این هواپیما بود.

لاکهید بر اساس طرح اولیه سى.-۱۳۰ ئى.، ساخت یک هواپیماى غیرنظامى را بررسى کرد. حاصل این بررسى، ساخت هواپیماى ال.-۱۰۰ بود که در ۲۱ آوریل ۱۹۶۴ به پرواز درآمد، و گواهینامه صلاحیت پرواز نوعى را در فوریه سال بعد دریافت کرد. مجموعاً تعداد ۱۰۰ فروند ال.-۱۰۰ تولید شد که اغلب آنها صرفاً باربرى بودند، و تعدادى از آنها را نیروهاى هوایى کشورهاى مختلف به خدمت گرفتند. ال.-۱۰۰ در اندونزى در نقش هواپیماى مسافربرى حدود ۱۲۸ نفر مسافر را جابجا کرده است.

موفقیت چشمگیر در فروش هرکولس، و پیش‏‌بینى نیاز جهانى براى تعویض مدل‌هاى قدیمی‌تر، لاکهید را ترغیب کرد تا با سرمایه‏‌گذارى مستقل، به عرضه هواپیمایى با تکنولوژى جدید بر اساس طرح پایه هرکولس بپردازد. این برنامه به ساخت سى.-۱۳۰ ج. انجامید که سوپر هرکولس یا هرکولس ۲ هم نامیده می‌شود. موتور و تجهیزات اویونیکى جدیدتر هرکولس ۲ می‌تواند باعث بهبودهایى در برد، سقف پرواز کروز، سرعت کروز، مسافت دویدن برخاستن، و نرخ صعود باشد. در ۱۸ اکتبر ۱۹۹۵ این مدل براى نخستین بار از آشیانه خارج شد. از این مدل تا سال ۲۰۲۰ هم همچنان در خط تولید قرار داشته است.

 نمایشى از تکامل تدریجى مدل‌هاى مختلف سى.-۱۳۰

• انواع مدل‌ها: C-130A،  RC-130A (مدل نقشه‏‌بردارى هوایى، مجهز به تجهیزات دقیق ناوبرى و عکس‏‌بردارى)، JC-130A (قادر به ردیابى موشک‌ها و ماهواره‏‌ها)،  DC-130A(پرتابگر آماج هواپرتاب)،  AC-130A (مدل آتشبار)،  C-130B (دسامبر ۱۹۵۸، مجهز به موتورهاى قوی‌تر)، JC-130B (مدل نظامى پژوهش فضایى و بازیافت کپسولهاى فضایى)، HC-130B (با عملکردى شبیه مدل بى.، مورد تقاضاى «گارد ساحلى ایالات متحده»، با تجهیزات الکترونیکى جدیدتر)،  WC-130B (مدل هواشناسى)، RC-130B (مدل شناسایى و نقشه‏‌بردارى)،  C-130D (مدل پیش‏‌اخطار مجهز به اسکى فرود براى استفاده در مناطق برفى)، C-130E (قادر به حمل مخازن سوخت بزرگ بیرونى، قادر به حمل ۲۰،۰۰۰ پوند بارمزد تا برد ۲،۲۰۰ ناتیکال مایل)،  DC-130E (پرتابگر آماج هواپرتاب)،  WC-130E(مدل هواشناسى)، C-130H،  HC-130H (دسامبر ۱۹۸۴، مدل نجات و بازیافت، دوربردتر از مدل ئى.)، HC-130N، HC-130P (مدل سوخت‏‌رسان)، C-130K (اکتبر ۱۹۶۶ ، مدل تولیدى براى انگلستان)، KC-130F (ژانویه ۱۹۶۰، مدل سوخت‏‌رسان مورد تقاضاى «تفنگداران دریایى ایالات متحده»)، KC-130R، LC-130F، EC-130G (با سازه شبیه مدل ئى.، مورد درخواست «نیروى دریایى ایالات متحده»)، EC-130Q، C-130H-30 (با بدنه‏‌اى کشیده‏‌تر به اندازه ۴/۶ متر، صرفاً براى صادرات)،  L-100 (مدل غیرنظامى)، C-130J (هرکولس ۲)
  

• کاربران: ایالات متحده امریکا، ابوظبى، الجزایر، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، بولیوى، برزیل، کامرون، کانادا، چاد، شیلى، کلمبیا، دانمارک، دوبى، اکوادر، مصر، فرانسه، گابن، یونان، اندونزى، ایران، ایتالیا، ژاپن، اردن، کره جنوبى، لیبى، مالزى، موروکو، هلند، زلاندنو، نیجر، نروژ، عمان، فیلیپین، پرتقال، عربستان سعودى، سنگاپور، اسپانیا، سودان، سوئد، تایوان، تایلند، تونس، انگلستان، ونزوئلا، یمن، زئیر، اسرائیل
  

• تعداد تولید شده: (تا سال ۲۰۱۵) بیش از ۲،۵۰۰ فروند
  

• قیمت:

سه‏‌نماى سى.-۱۳۰ اچ.

• مراجع:

• تاریخ آخرین بازبینی: