| در ۱۲ نوامبر ۱۹۵۲ کارخانه توپولف پیشنمونه یک بمبافکن استراتژیک جدید، به نام توپولف-۲۰، را براى نخستین بار به پرواز درآورد. این هواپیما در آزمایش‌هاى اولیه سقوط کرد، و دومین پیشنمونه با تغییراتى (مثلاً در نوع موتور) در ۱۶ فوریه ۱۹۵۵ پرواز کرد. این هواپیما در سال بعد، به نام توپولف-۹۵ به خدمت گرفته شد.
توپولف-۹۵ سازه اصلى و سیستم‌هایى مشابه توپولف-۱۶ دارد؛ ولى بسیار عظیمتر از آن است، و به مدد موتورهاى توربوپراپ، بردى دو چندان دارد؛ البته توپولف-۱۶ به موتور توربوجت مجهز بود. بال‌هاى گسترده ۹۵ با پسگرایى زیاد، مخازن سوخت بزرگى هستند که ساختشان در سال‌هاى ۱۹۵۲-۱۹۵۴ کار مهمى بود؛ همچنان که ساختن موتورهاى غولآساى توربوپراپ هشتپرهاى، به قطر ۵/۶ متر، موفقیتى بىنظیر محسوب مىشد.
ناتو براى توپولف-۹۵ عنوان بییر را برگزید، و بمبافکن اولیهاى را که در ۱۹۵۶ به خدمت درآمد، بییر اى. نامید. بییر اى. دماغهاى شیشهاى داشت، و در زیر دماغه، برآمدگى محل نصب رادار بهخوبى قابلتشخیص بود. همچنین، جایگاهى در عقب بدنه براى نصب تیربارهاى دفاعى وجود داشت. مدل بعدى، بییر بى.، که اولین بار در ۱۹۶۱ مشاهده شد، دماغهاى فلزى (و نه شیشهاى) داشت، و در زیر بدنهاش، جایگاهى براى نصب یک فروند موشک بزرگ کروز کانگارو طراحى شده بود.با اجراى اصلاحاتى بر روى بدنه توپولف-۹۵، هواپیماهاى غیرنظامى توپولف-۱۱۶ و توپولف-۱۱۴ دى. ساخته شدند. همچنین، در ۱۹۶۸ با طراحى مجددى بر اساس طرح ۹۵، هواپیماى ضدزیردریایى توپولف-۱۴۲ ساخته شد. ۱۴۲ در مدل‌هاى مختلفى تولید شد، و تا ۱۹۹۱ همچنان در خط تولید باقى ماند. همه مدل‌هاى ۱۴۲ به هشت فروند موشک ضدکشتى فعال (از نوع هدایت رادارى) مجهز بودند.
با بررسى ویژگیهاى عملکردى، نصب یک آنتن بشقابى بزرگ بر روى توپولف-۹۵ مناسب تشخیص داده شد. بنابراین، با حفظ ساختار کلى و موتورها، ولى با استفاده از اسکلت هواپیماى اندکى بزرگ‌تر توپولف-۱۱۴، رادار پرنده توپولف-۱۲۶ ساخته شد که اولین سیستم کنترل و پیشاخطار هوابرد (آواکس) شوروى (سابق) محسوب مىشود. به این ترتیب، ۱۲۶ نسبت به ۹۵ فضاى درونى بیشترى براى نصب تجهیزات اویونیکى داشت، و ۱۲ نفر خدمه پروازى را حمل مىکرد. وجود این هواپیما براى اولین بار در ۱۹۶۸ رسماً اعلام شد، و دیگر هیچ اطلاعى از تاریخ اولین پرواز و یا ورود آن به خدمت اعلام نشد. ناتو این هواپیما را موس نامید. از ویژگیهاى موس، بشقاب رادارى بزرگى با قطر ۱۱ متر، بالچههاى قوی‌ترى در لبه فرار بال‌ها (نسبت به ۹۵)، امکانات سوخت‌گیرى هوایى، تیغه بزرگ زیر دم (براى تقویت پایدارى عرضى)، و تعداد معدود پنجرهها بود. مقامات دفاعى ایالات متحده مدعى بودند که موس کارآیى کمى بر فراز دریاها دارد، و بر فراز زمین چندان مؤثر نیست. فقط ۱۰ تا ۱۲ فروند موس مشاهده شده، که در مقایسه با وسعت خاک شوروى (سابق) بسیار کم است. با عرضه آواکس پیشرفتهتر اى.-۵۰، موس از خدمت کنار گذاشته شد.
در تابستان ۱۹۹۰ و به دنبال گسترش مناسبات دوستانه اتحاد جماهیر شوروى (سابق) و ایالات متحده، توافق شد که کارشناسان دو طرف، فقط از یک بمبافکن طرف مقابل بازدید کنند. کارشناسان روسى به بازدید بى.-۱ رفتند، و امریکایىها از بییر جى. و اچ. بازدید کردند. تولید توپولف-۹۵ تا سال ۱۹۹۲ همچنان ادامه داشت. در طول این مدت، ۹۵ بازوى قواى تهاجم هستهاى و توان دریایى شوروى (سابق) بود؛ ولى تدریجا از دامنه کاربردش کاسته شد. |
