| دقیقاً مثل جنگنده تکسرنشینه فوکه – وولف اف.دبلیو. ۱۹۰، که در اروپا به طور غیرمنتظره و پیشبینى نشدهاى در برابر «نیروى هوایى سلطنتى» (انگلستان) ظهور کرد، جنگنده دریاپایه زیرو هم، که غربی‌ها آن را زیک نامیدند، در اقیانوس آرام بهگونهاى غافلگیرکننده در برابر امریکائی‌ها ظاهر شد. زیرو براى نخستین بار نشان داد که حتى یک جنگنده ناونشین هم می‌تواند از همتاهاى زمیننشین خود پیشى بگیرد. طرح زیرو حاوى ظرافت‌هایى بود که قبلاً در هواپیماى میتسوبیشى کاریگین آزموده شده بود؛ پرواز کاریگین در ماه آوریل ۱۹۳۷ از توکیو به مقصد لندن، قابلیت فنى ژاپنی‌ها را به جهانیان نشان داده بود.
زیرو براى تأمین نیاز «نیروى دریایى ژاپن» به یک هواپیماى دریاپایه جنگنده براى حفاظت از بمبافکنهاى دوربرد طراحى شد. پیشنمونه این هواپیما براى اولین بار در اول آوریل ۱۹۳۹ به پرواز درآمد، و به سرعت بیش از ۳۰۰ مایل بر ساعت رسید. در تابستان ۱۹۴۰ نیروى دریایى زیرو مدل ۱۱ را به عنوان جنگنده دریایى به خدمت گرفت، و براى اولین بار در اوت ۱۹۴۰ در چین وارد عمل کرد. همه جنگندههاى حریف برفراز چانگکینگ ساقط شدند، اما باز هم «نیروى هوایى ایالات متحده» جنگنده جدید ژاپنی‌ها را جدى نگرفت؛ تا آنکه در جنگ اقیانوسیه با آن روبهرو شد. مدل بعدى، زیرو مدل ۲۱ بود، که نوک بال‌هایش قابلیت تاشدن داشت. در ژوئن ۱۹۴۱ زیرو مدل ۳۲ با موتور سوپرشارژ دوسرعته مجهز به جعبهدنده کاهنده دور (براى بهکارگیرى ملخى با قطر بزرگتر) به پرواز درآمد. دهانه بال این مدل با حذف قسمت تاشونده نوک بال‌ها کوتاه‌تر شده بود. نرخ غلتزنى مدل ۳۲ تقویت شده بود؛ ولى در عوض، مشکلات فنى دیگرى داشت که نتوانست رضایت طراحان را جلب کند. با افزودن مخازن سوخت اضافى در بال‌ها و وصل کردن مجدد نوک بال‌هاى تاشونده، مدل ۲۲ ساخته شد. هرچند کمبود امکانات و خلبانان ماهر در اواخر جنگ، از عوامل مهم ناکامى جنگندههاى زیرو بود، استفاده از آنها در عملیات انتحارى کامیکازه براى غرق کردن ناوهاى امریکایى، نقشى فراموشنشدنى است. |
