| در پى اعلام نیاز «نیروى هوایى ایالات متحده» به یک سیستم هوابرد دوربرد براى مراقبت، شناسایى، و ردیابى همهگونه وسایل پرنده در هر شرایط جوى، با قابلیت اخذ و پردازش اطلاعات تحرکات دشمن و تعیین موقعیت نیروهاى خودى، دو طرح پیشنهاد شد. پیشنهاد بوئینگ، مدلى از هواپیماى ۷۰۷-۳۲۰ بود، و مکدانلداگلاس مدلى از دى.سى.-۸ را پیشنهاد کرد. در ۲۳ ژوئیه ۱۹۷۰ براى ساخت دو فروند پیشنمونه بهنام ئى.سى.-۱۳۷ دى. قرارداد اولیهاى با بوئینگ منعقد شد. بنا بود که یکى از پیشنمونهها به سیستم رادارى هیوز و دیگرى به سیستم رادارى وستینگهاوس مجهز شود. اولین پیشنمونه در نهم فوریه ۱۹۷۲ پرواز کرد، و پس از پنج ماه آزمایش‌هاى پروازى و گذراندن ۲۹۰ ساعت عملیات هوایى، برترى سیستم رادارى وستینگهاوس مشخص شد.
پس از اجراى آزمایش‌هاى مختلف با چهار فروند اولیه، تولید هواپیماى پیشنهادى بوئینگ، بهنام ئى.-۳ اى.، از ۱۹۷۵ آغاز شد. عمدهترین تغییرشکل واضح ئى.-۳ نسبت به ۳۲۰-۷۰۷، بشقاب بزرگ رادار است که بر روى دو پایه بر پشت هواپیما (به سمت عقب) نصب شده است؛ بهعلاوه، پایههاى جدید نصب موتور، تعداد کمتر پنجرهها، جابجایى درها، و قابلیت سوخت‌گیرى هوایى، اصلاحات جزئىتر دیگرند. بعضى از تغییرات درونى ئى.-۳، شامل موارد زیر است: تقویت سازه کفى، تدارک قسمت‌هاى ویژهاى براى استراحت خدمه، استفاده از سیستم‌هاى ارتباطاتى و پردازش اطلاعات، تجهیز دستگاه‌هاى کنسول‌هاى چندمنظوره، انجام سیمکشىهاى جدید، و نصب آنتن‌هاى متعدد در بال‌ها و بدنه.
رادار ئى.-۳ اى. آنتنى بهقطر ۷/۳۲ متر و ضخامت ۱/۵۲ متر دارد که صفحه افق را بهطور مکانیکى و از سطح زمین تا ارتفاع بالا را بهطور الکترونیکى پوشش مىدهد. آنتن این رادار، درون بشقابى بهقطر ۹/۱۴ متر و ضخامت ۱/۸۳ متر قرار گرفته است. این بشقاب به کمک سیستم هیدرولیک، با سرعت شش دور بر ثانیه در مواقع عملیاتى، و یک ربع دور بر ثانیه در زمان استراحت مىچرخد؛ حرکت بشقاب در زمان استراحت، براى جلوگیرى از سفت شدن روغن‌کارى یاتاقان‌هاست. برد این رادار، براى اهداف سطح‌پایین حدوداً ۳۷۰ کیلومتر ( ۲۰۰ ناتیکال مایل) و براى اهداف سطح بالا بیش از این مقدار است.
بهزودى ئى.-۳ براى صادرات هم عرضه شد که ایران و پیمان ناتو از اولین متقاضیانش بودند. فروش ئى.-۳ به ایران منتفى شد؛ ولى ناتو تعداد ۱۸ فروند از آن را در دوره سال‌هاى ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۵ دریافت کرد. عربستان سعودى هم در ۱۹۸۶ پنج فروند ئى.-۳ اى. دریافت کرد؛ بهعلاوه، هشت فروند کى.ئى.-۳ اى. خریدارى کرد که اساساً از نوع آواکس نیستند، و صرفاً در نقش هواپیماى سوخت‌رسان/ترابرى خدمت مىکنند. در ۱۹۸۶ انگلستان هم خواستار خرید تعدادى ئى.-۳ (البته با موتورهاى اروپایى سى.اف.ام.۵) براى خدمت در نیروى هوایى شد. این درخواست به ساخت ئى.-۳ دى. انجامید.
هرچند بیشتر هواپیماهاى ئى.-۳ متعلق به «نیروى هوایى ایالات متحده» تا اواسط دهه ۱۹۹۰ فقط یک نیمه از عمر ۳۰،۰۰۰ ساعتى پیشبینى شده را گذراندند، و به همین دلیل هم عمر عملیاتى آنها تا سال ۲۰۲۵ پیشبینى مىشود، طبیعتاً سیستم‌هاى اویونیکى آنها چنین دوامى نداشته، و باید دائماً اصلاح شود. |
The E-3 Sentry is an airborne warning and control system (AWACS) aircraft that provides all-weather surveillance, command, control and communications needed by commanders of U.S. and NATO air defense forces. As proven in Desert Storm, it is the premier air battle command and control aircraft in the world today. The E-3 Sentry is a modified Boeing 707/320 commercial airframe with a rotating radar dome. The dome is 30 feet (9.1 meters) in diameter, six feet (1.8 meters) thick, and is held 11 feet (3.3 meters) above the fuselage by two struts. It contains a radar subsystem that permits surveillance fromthe Earth's surface up into the stratosphere, over land or water. The radar has a range of more than 200 miles (320 kilometers) for low-flying targets and farther for aerospace vehicles flying at medium to high altitudes. The radar combined with an identification friend or foe subsystem can look down to detect, identify and track enemy and friendly low-flying aircraft by eliminating ground clutter returns that confuse other radar systems. (U.S. Air Force photo)