ضعفهاى جدى هواپیماهاى تهاجمى در دو جنگ کره و ویتنام باعث شد که «نیروى هوایى ایالات متحده» با دو شرکت نورثروپ و فیرچایلد براى ساختن یک هواپیماى تهاجمى قدرتمند قادر به مانور در ارتفاع پایین، مذاکراتى انجام دهد. در ماه مارس ۱۹۷۰ در قالب برنامهاى بهنام «پروژه اى.ایکس.» قراردادهایى رسمى با دو شرکت رقیب منعقد شد. تا ماه مه ۱۹۷۲ دو پیشنمونه اى.-۹ ساخت نورثروپ و اى.-۱۰ ساخت فیرچایلد براى پرواز آماده شد، و بىدرنگ مورد ارزیابى دقیق پروازى قرار گرفتند. سرانجام، پس از اجراى صدها ساعت آزمایشات مختلف، در ۱۸ ژانویه ۱۹۷۳ طرح اى.-۱۰ براى تأمین نیازهاى موجود برگزیده شد. ابتداً براى ساخت ده فروند پیشتولید (براى انجام امور آزمایشى) و ۶۰۰ فروند هواپیماى عملیاتى قراردادى منعقد شد؛ اما بعداً کنگره تعداد هواپیماهاى درخواستى را کاهش داد.
اى.-۱۰ ویژگیهاى بسیار متناسبى براى اجراى عملیات تهاجمى هوابهزمین دارد. توپ هوایى اى.-۱۰، بهنام جى.اى.یو.-۸، با کالیبر ۳۰۰ میلیمتر، در زمان خودش قویترین توپى بود که بر روى یک هواپیماى تهاجمى نصب مىشد. این توپ، با هفت لوله چرخان، توان شلیک حجیمى دارد، و نفوذ گلولههایش در زره تانکها زیاد است. البته این قدرت شلیک زیاد، مسئلهساز هم هست؛ چون نیروى واکنش شدیدى به بدنه هواپیما وارد مىکند. حتى چگونگى جا دادن چنین توپ بزرگى، معضل مهمى براى طراحان بود. آنها ترجیح دادند که این توپ به موازات محور طولى هواپیما و دقیقا همعرض آن قرار داده شود؛ به همین دلیل، و بهدلیل کمبود جا، ارابه فرود پیشین، کمى در سمت راست دماغه قرار گرفته است.
سیستمهاى دو موتور اى.-۱۰ چنان از هم مجزاست که حتى در صورت انهدام یکى از آنها (مثلاً با آتش پدافند هوایى دشمن)، دیگرى مىتواند هواپیما را از مهلکه نجات دهد. دسترسى ساده به موتورها در موقع تعمیرات و نگهدارى، کمسروصدابودن موتورها، و جاگیرى آنها در بالا و پشت بالها از ویژگیهاى اى.-۱۰ است. مخازن سوخت این هواپیما از قسمتهاى داغ موتور دور نگه داشته شده تا در اثر نشت احتمالى (در صورت اصابت پدافند هوایى دشمن)، احتمال آتشسوزى کاهش یابد. سیستمهاى اى.-۱۰ تا حد امکان از انواع ساده برگزیده شده تا ضمن کاهش احتمال خرابى، از قیمت نهایى هواپیما هم کاسته شود؛ به همین دلیل، در این هواپیما رادار و تجهیزات پیشرفته رایانهاى وجود ندارد؛ چون یک هواپیماى تهاجمى همیشه در خطر اصابت آتش پدافند دشمن قرار دارد، بهتر است که بهاى کمترى برایش پرداخت شده باشد. قابلیت پرواز با سرعت کم و میدان دید وسیع براى خلبان، از ویژگییهاى دیگر اى.-۱۰ است. |