در اواخر دهه ۱۹۶۰ روسها براى جایگزینى آنتونوف-۱۲ به هواپیمایى نیاز داشتند که بتواند ۴۰ تن بار را تا مسافتى بیش از ۵،۰۰۰ کیلومتر در مدت شش ساعت جابجا کند؛ در واقع، جابجایى دو برابر بارمزد با برد دو برابر نسبت به آنتونوف-۱۲ موردنیاز بود. همچنین، قابلیت استفاده از باندهاى نامناسب و پرواز در شرایط نامساعد جوى در نواحى دورافتاده سیبرى موردتوجه بود. براى تأمین این نیازها، طراحان ایلیوشین بهسرپرستى نووژیلوف هواپیماى چهارموتوره ایلیوشین-۷۶ را عرضه کردند.
ایلیوشین-۷۶ با هواپیماى امریکایى سى.-۱۴۱ ساخت لاکهید قابلمقایسه است؛ ابعاد و وزن آنها مشابه، ولى پیشرانه ایلیوشین-۷۶ حدود ۲۰% پرتوانتر است. اولین پرواز آزمایشى ایلیوشین-۷۶ در ۲۵ مارس ۱۹۷۱ انجام شد. این هواپیما به منقارههاى لبه حمله (در سرتاسر دهانه بال)، بالچههاى دوشکافه لبه فرار، و ارابههاى فرود ۲۰چرخه مجهز است، و با این تجهیزات مىتواند از باندهاى کوتاه و ناآماده هم استفاده کند.علاوه بر دو فروند پیشنمونه پروازى ۷۶، سه فروند پیشنمونه بىموتور و بىارابه فرود هم براى آزمایشهاى استاتیکى ساخته شدند. پس از تکمیل آزمایشها، و با ساخت پنج فروند هواپیماى پیشتولید، در ۱۹۷۵ تولید ۷۶ در تاشکند (ازبکستان) آغاز شد. تا ۱۹۹۴ بیش از ۸۰۰ فروند ایلیوشین-۷۶ تولید شد، و از آن به بعد، فعالیت خط تولید آن کاهش یافت. در ژوئیه ۱۹۷۵ اعلام شد که ۷۶ تعداد ۲۵ رکورد جهانى سرعت و ارتفاع پرواز را در طى چهار پرواز کسب کرده است.
غربیها ایلیوشین-۷۶ را کاندید و نمونه اولیه آنرا کاندید اى. نامیدهاند. پس از آن، ۷۶ ام. (کاندید بى.) ساخته شده که به برجکى با دو قبضه توپ هوایى در ناحیه دم مجهز است. ایلیوشین-۷۶ براى خدمت در نقش «رادار پیشاخطار هوابرد» (برییف اى.-۵۰)، هواپیماى سوخترسان (ایلیوشین-۷۸ ام.)، «پست فرماندهى پرنده» (۷۶ وى.پى.کى.)، و هواپیماى آتشنشانى (۷۶ دى.ام.پى.) هم تدارک شده است.
آواکس اى.-۵۰ یک بشقاب رادار به قطر نه متر بر پشت خود حمل مىکند، و ظاهراً به سیستمى پیشرفتهتر از سیستم رادارى موس مجهز است. اولین فروند اى.-۵۰ در ۱۹۸۴ وارد خدمت شد. هرچند این آواکس پرنده براى صادرات هم عرضه شد، عراقیها با انجام تغییراتى در کاندیدهاى خودشان (مدل ۷۶ ام.دى.) آنها را به نوع «پیش اخطار هوابرد» تبدیل کردهاند. هواپیماى تبدیلى آنها، بهنام بغداد-، در بهار ۱۹۸۹ ساخته شده است. گفته شده که این آواکس، با قدرت کشف اهداف پرنده تا حداکثر شعاع ۳۵۰ کیلومترى، در جنگ خلیج فارس بهکار رفته است.
ظاهراً حدود ۵۰۰ فروند کاندید به «نیروى هوایى روسیه» تحویل شده که احتمالاً تعدادى از آنها در اختیار اوکراین است. ضمناً حدود ۱۳۰ فروند کاندید به کشورهاى دیگر صادر شده که ۲۴ فروند از آنها بهنام محلى گجاراج در خدمت «نیروى هوایى هند» است. |