خانواده هواپیماهاى دوموتوره فرابال شرکت آئروکماندر، با ساخت مدل ۵۲۰ آغاز شد که در ۱۹۵۲ گواهینامه صلاحیت پروازى را دریافت کرد. در ۱۹۶۱ برنامه جدید آئروکماندر براى ساخت هواپیمایى تندرو با ظرفیت حمل حداکثر هفت نفر مسافر اعلام شد. طرح جدید، به نام ۱۱۲۱ (جتکماندر)، در ۲۷ ژانویه ۱۹۶۳ پروازهاى آزمایشى را آغاز کرد، و در نوامبر سال بعد گواهینامه صلاحیت پروازى را دریافت کرد.
برخلاف هواپیماهاى جت تجارى مشابه، که بال آنها در زیر بدنه نصب شده، بال جتکماندر در وسط بدنه قرار دارد. نتیجتاً پساى ناشى از تداخل بال و بدنه کاهش یافته، و دیگر نیازى به پلکان اضافى براى سوار و پیاده شدن مسافران نیست؛ اما در عوض، حجم مفید کابین هم کم شده است. به همین دلیل، ناچاراً همه کابین جلوتر از لبه حمله بال قرار گرفته است. به دلیل نزدیکى بدنه هواپیما با زمین، ناحیه زیر دم با پسگرایى زیادى ساخته شده تا در زمان چرخش هواپیما (در حین برخاستن یا فرود) دم با زمین برخورد نکند.
در اوایل ۱۹۶۵ خط تولید جتکماندر اولین محصولش را عرضه کرد. هرچند پیشبینى مىشد که این خط تولید با ظرفیت سالانه ۵۰ فروند، تا سالها فعال باقى بماند، بهزودى تولید جتکماندر متوقف شد. آئروکماندر از ۱۹۵۸ به بعد شعبه شرکت راکول استاندارد شد، و شرکت اخیر هم در ۱۹۶۷ با نورث امریکن اویشن ادغام شد؛ به این ترتیب، شرکت جدید نورث امریکن راکول تأسیس شد. این شرکت جدید، ادامه برنامه ساخت هواپیماهاى سِیبرلاینر را در اولویت تجارى آتیاش قرار داد، و نتیجتاً برنامه رقیب آن (جتکماندر) لغو شد؛ در حالی که فقط ۱۵۰ فروند جتکماندر تولید شده بود. در ژوئیه ۱۹۶۶ «اداره هوانوردى فدرال» براى عملکرد پرواز جتکماندر در ارتفاع ۱۳،۷۰۰ متر ( ۴۵،۰۰۰ فوت) گواهینامه صلاحیت پروازى صادر کرد؛ این ارتفاع پرواز، بالاترین ارتفاعى بود که تا آن زمان یک هواپیماى جت غیرنظامى به آن رسیده بود.
با توقف تولید جتکماندر، «صنایع هواپیمایى اسرائیل» (یایى) همه تأسیسات و برنامههاى مربوط به آن را خرید، و از ۱۹۶۷ توسعه این خانواده را با عرضه طرحهاى موفق ۱۱۲۱ (کماندرجت)، ۱۱۲۳، ۱۱۲۴ (وستویند)، و ۱۱۲۴ اى. (وستویند ۲) عهدهدار شد. در اکتبر ۱۹۷۹ یایى برنامه ساخت طرح جدید ۱۱۲۵ را آغاز کرد، و در ۱۹۸۱ آن را استرا نامید. از این هواپیما دو پیشنمونه براى اجراى آزمایشهاى لازم ساخته شد که اولین آنها در ۱۹ مارس ۱۹۸۴ به پرواز درآمد. از اواخر سال ۱۹۹۰ تحویل استرا به مشتریان آغاز شد. |