در ژانویه ۱۹۶۶ شرکت هندلىپیج برنامه طراحى و ساخت هواپیماى بازرگانى محلى دوموتوره توربوپراپ اچ.پى.۱۳۷، بهظرفیت ۱۲ تا ۲۰ نفر مسافر، را آغاز کرد. حاصل کار، بهنام جتاستریم، در ۱۷ اوت ۱۹۶۷ پرواز کرد؛ اما هزینه تقریبى ۱۳ میلیون پوندى آن، بسیار بیشتر از سه میلیون پوند پیشبینى شده بود. همین معضل مالى، باعث تعطیلى شرکت هندلىپیج شد؛ با این حال، شرکت اسکاتلندى اسکاتیش اویشین ادامه برنامه جتاستریم را بهعهده گرفت. در ژانویه ۱۹۷۸ با ادغام اسکاتیش اویشین با شرکتهاى بى.اى.سى. و هاوکر سیدلى، شرکت تازهتأسیس بریتیش آئروسپیس بهوجود آمد که عهدهدار برنامه جتاستریم شد. بریتیش آئروسپیس با بهکارگیرى موتور تى.پى.۳۳۱ بهجاى موتور اولیه، نام جتاستریم ۳۱ (اختصارا ج.۳۱) را بر برنامه مذکور گذاشت.
اولین هواپیماى دوره جدید جتاستریم در ۲۸ مارس ۱۹۸۰ پرواز کرد، و پس از دو سال وارد خدمت شد. ج.۳۱ بهطور مؤثرى در بازارهاى اروپایى نفوذ کرد، و در ایالات متحده هم با تأمین پوشش هوایى مناطق دورافتاده و مربوط کردن آنها با مراکز اصلى کشور، همپاى بیچ ۱۹۰۰ و فیرچایلد مترو کارآیى خود را نشان داد. با این حال، سازندگان جتاستریم آگاه بودند که دوران ج.۳۱ بهسر آمده، و هواپیماهاى ۳۵ تا ۴۰نفره متقاضیان بیشترى دارند. این موضوع قبلاً پیشبینى شده بود، و حتى قبل از اولین پرواز ج.۳۱، نمونه کشیدهتر آن را طراحى کرده بودند. این نمونه، جتاستریم ۴۱ (اختصارا ج.۴۱) نامیده شد. پس از ماهها انجام آزمایشهاى استاتیکى، در ۲۵ سپتامبر ۱۹۹۱ پیشنمونه ج.۴۱ اولین پرواز آزمایشى را انجام داد. طول بدنه ج.۴۱ در جلوى بالها به اندازه ۲۵۱ سانتیمتر و در عقب بالها به اندازه ۶۲۳ سانتیمتر بیشتر شده است. ج.۴۱ قادر به جابجا کردن حداکثر ۳۰ نفر مسافر است، و نسبت به ۳۱، موتور و جایگاه نصب موتور جدیدترى دارد، و ارابههاى فرود هم اصلاح شده است.
هرچند بریتیش آئروسپیس مدعى شده که ج.۴۱ توازن بهینهاى بین عملکرد پروازى، ایمنى، آسایش مسافر، و عوامل اقتصادى برقرار کرده، این هواپیما در جلب نظر مشتریان چندان موفق نبوده است. شاید یکى از دلایل این موضوع، حادثه روز چهارم ژانویه ۱۹۹۴ براى یک فروند ج.۴۱ بود که کمى پس از فرود در هواى نامساعد جوى، دچار سانحه شد؛ این سانحه براى چنین ردهاى از هواپیماها بىسابقه بود. از جتاستریم ۳۱ و 41 هیچ مدل مختلفى ساخته نشده، و فقط آرایش درونى کابین آنها قابلتغییر است. |